Goud, zilver en platina zijn bekende edelmetalen, net als Palladium. Rodium is ook een edelmetaal, maar dan wel eentje die een stuk minder bekend is. Rodium is een chemisch element dat wordt aangeduid met het symbool Rh en atoomnummer 45.
Dit edelmetaal wordt gekenmerkt door zijn zilverachtige kleur, zijn hoge glans en net als zijn collega-edelmetalen is het corrosiebestendig. Met andere woorden, het is roestbestendig. In dit artikel vertellen we je meer over dit bijzondere en zeer kostbare edelmetaal.
Hoe en door wie is rodium ontdekt?
Rodium werd ontdekt in 1803 door een Engelse scheikundige en arts genaamd William Hyde Wollaston. Hij ontdekte dit edelmetaal eigenlijk min of meer bij toeval, toen hij bezig was met het zuiveren van platina. Wollaston gebruikte zwavelzuur om platina te zuiveren van andere metalen die het platina verontreinigd hadden. Toen hij het zuivere platina vervolgens in goudchloride oploste, ontdekte hij dat er nog een ander, onbekend metaal aanwezig was. Dit bleek Rodium te zijn.
Wat zijn de meest kenmerkende eigenschappen van rodium?
Rodium heeft een aantal bijzondere eigenschappen die kenmerkend zijn voor dit edelmetaal. Eén hiervan is zeldzaamheid. Het is een zeer schaars edelmetaal en is vele malen zeldzamer dan bijvoorbeeld zilver en goud. Sterker nog, dit edelmetaal behoort tot meest zeldzame elementen ter wereld.
Een andere karakteristieke eigenschap van rodium is de fraaie zilverachtige tot witte kleur ervan. Het edelmetaal heeft bovendien een zeer hoge mate van reflectiviteit. Wist je bijvoorbeeld dat rodium maar liefst 80% van het licht dat erop valt weerkaatst?
Iets minder kenmerkend ten opzichte van andere edelmetalen, maar daardoor niet minder een eigenschap, is de corrosiebestendigheid van rodium, dat bovendien niet snel verkleurt. Het is een bijzonder hard metaal, dat zich lastig laat bewerken.
Verder is het goed om te weten dat rodium een hoge elektrische weerstand heeft en uitermate goed bestand is tegen zeer hoge temperaturen.
Hoe wordt rodium gewonnen?
Rodium wordt voornamelijk gewonnen uit platina- en palladiummijnen. Het wordt gewonnen uit de minerale concentraten die uit deze mijnen afkomstig zijn. Deze minerale concentraten bevatten meestal rodium, platina, palladium, goud en andere metalen.
Er zijn een aantal verschillende methoden om rodium te winnen uit deze minerale concentraten. De meest gebruikelijke methode is extractie met zwavelzuur. Hierbij worden de minerale concentraten gemengd met zwavelzuur, waardoor de metalen worden geoxideerd en opgaan in een oplossing.
Vervolgens worden de metalen gescheiden (extraheren) uit deze oplossing door middel van elektrolyse of door middel van adsorptie op koolstof. Bij adsorptie wordt een stof uit een mengsel gehaald door middel van binding aan een vaste stof. In dit geval is koolstof die vaste stof. Rodium is één van de metalen die op deze manier uit het concentraat worden gewonnen.
Een andere methode die wordt gebruikt, is extractie met aqua regia, een mengsel van zwavelzuur en nitrosylchloride. Aqua regi wordt ook wel aangeduid als ‘Koningswater’. Hierbij wordt de minerale concentraten gemengd met aqua regia, waardoor de metalen oxideren en, net als bij bovenstaande methode, opgaan in een oplossing. Ook nu worden de metalen gescheiden uit de oplossing door middel van elektrolyse of door middel van adsorptie op koolstof.
Beide methoden zijn zeer arbeidsintensief, kostbaar en verbruiken veel energie en water.
Waar in de wereld wordt het gewonnen?
Rodium wordt voornamelijk gewonnen uit platina- en palladiummijnen en het verbaast je vast niet dat deze mijnen zich in slechts een zeer beperkt aantal landen bevinden. Zuid-Afrika is wereldwijd veruit de grootste producent. Het land neemt maar liefst 70% van de wereldproductie voor zijn rekening.
Op ruime afstand is Rusland de op één na grootste producent van dit edelmetaal. Het land is goed voor zo’n 20% en de rodiummijnen tref je voornamelijk aan in de Oeral en in een gebied dat bekend staat onder de naam Transbaikalië, een regio ten oosten van het Baikalmeer.
Ook in de Verenigde Staten en Canada wordt rodium gewonnen, net als in Zimbabwe, Kazachstan, Colombia en Oekraïne. De hoeveelheden die in deze landen uit de grond komen zijn zeer klein in vergelijking met Rusland en Zuid-Afrika.
Waarom is dit edelmetaal zo duur?
Rodium is duur omdat het een zeer zeldzaam edelmetaal is. De wereldwijde vraag is groter dan het aanbod en dat zorgt er uiteraard voor dat de prijs flink opgedreven wordt. Rodium wordt bovendien op slechts enkele plekken op de wereld gewonnen en de hoeveelheid die wordt gewonnen is zoals gezegd vaak zeer beperkt. Bovendien zijn de productiekosten hoog. De prijs fluctueert sterk als gevolg van speculatie, economische factoren en wereldwijde spanningen.
Toepassingen van rodium
Rodium kent veel verschillende toepassingen. We zetten de belangrijkste voor je op een rij:
- Sieraden: Rodium wordt vaak gebruikt als coating voor sieraden van witgoud en andere edelmetalen. Het zorgt ervoor dat het sieraad niet verkleurt of dat ze hun fraaie glans verliezen.
- Auto-industrie: Rodium wordt veel gebruikt in de auto-industrie, meestal voor katalysatoren in auto’s en andere voertuigen om schadelijke uitstoot te verminderen.
- Chemische industrie: Dit edelmetaal wordt ook als katalysator in de chemische industrie gebruikt, onder andere voor de productie van medicijnen en pesticiden.
- Elektronica: Wordt gebruikt in elektronische componenten zoals schakelaars, contacten en geleiders en in zoeklichten en spiegels.
- Optische instrumenten: Ook in optische instrumenten zoals camera’s, telescooplenzen en microscooplenzen om reflecties te verminderen, wordt dit edelmetaal gebruikt.
- Lucht- en ruimtevaart: In de luchtvaartindustrie wordt dit edelmetaal voor de productie van turbineonderdelen en andere componenten gebruikt. Net zoals dit geldt voor de ruimtevaart. Dit vanwege het feit dat rodium uitermate goed bestand is tegen hoge temperaturen en druk.
- Medische technologie: Onder meer de productie van implantaten als pacemakers en andere medische instrumenten.
Beleggen in rodium
Het is mogelijk om in rodium te beleggen. Een manier is door het kopen van fysiek rodium, zoals munten of baren. Dit is echter een minder gebruikelijke vorm van beleggen en vereist specifieke opslag- en beveiligingsvoorzieningen.
Een andere manier om in rodium te beleggen, is door het kopen van futures of opties via een zogenaamde commodity exchange. Dit is een meer gebruikelijke vorm van beleggen in rodium, maar het vereist specifieke kennis van de commodity markt, alsmede een account bij een (commodity) broker.
Rodium is een zeer volatiele markt en de prijs kan snel veranderen, zowel positief als negatief, afhankelijk van vraag en aanbod, de economische situatie en eventuele spanningen in de wereld. Beleggen brengt specifieke risico’s met zich mee waarbij specifieke kennis en kunde een absolute must is om deze risico’s te beheersen en te dragen. Heb je deze kennis zelf niet of onvoldoende? Beleg dan niet in dit edelmetaal of besteedt dit uit aan een professionele, gecertificeerde partij.
In dit artikel hebben we je meer verteld over dit relatief onbekende edelmetaal. Helaas maakt onbekend maar al te vaak onbemind. Daar doe je dit veelzijdige edelmetaal wel mee tekort. Want eerlijk is eerlijk, zonder rodium kunnen we niet meer in onze moderne wereld.
