Wat komt er in je op als je aan sieraden denkt? Goud natuurlijk, maar ook zilver en misschien wel platina. Wist je dat platina wordt beschouwd als een edelmetaal? Edelmetalen zijn zeldzaam en hebben een grote economische waarde. In dit artikel vertellen we je meer over platina.
Wat is platina?
Platina is net als goud een edelmetaal. Dat betekent dat het metaal niet gevoelig is voor corrosie en oxidatie (roest). Dit edelmetaal is (grijs)wit van kleur en is een scheikundig element dat wordt aangeduid als Pt en atoomnummer 78. Platina is erg zeldzaam en is van alle edelmetalen die er zijn het meest zuiver.
Bovendien is platina het meest duurzame edelmetaal dat er is. Hiermee bedoelen we niet dat het op een duurzame manier wordt gewonnen, maar op het feit dat het een bijzonder hard metaal is. Het is, om in termen van metaal te blijven, ijzersterk materiaal dat je niet tot vrijwel niet kunt beschadigen. Dit is één van de redenen waarom dit materiaal uitermate geschikt is voor het maken van sieraden.
Platina, een korte geschiedenisles
In het oude Egypte werd platina al gebruikt. We hebben het dan over ongeveer drieduizend jaar geleden. Ook de Inca’s uit Zuid- en Midden-Amerika maakten enkele duizenden jaren geleden al sieraden waarin ze platina verwerkten. Toch duurde het nog een flinke tijd voordat Europa bekend werd met dit edelmetaal.
Het waren de Spanjaarden die tijdens hun zoektocht naar de Nieuwe Wereld min of meer bij toeval op platina stuitten. In een rivier in Ecuador troffen zij een ‘wit metaal’ aan, waarvan zij in eerste instantie dachten dat het zilver was. Toen dit niet het geval bleek te zijn, gooiden zij het zelfs terug in de rivier.
Het heeft lang geduurd voordat ‘Europa’ actief op zoek ging naar platina. Lang hebben ze het platina dat we min of meer voor het oprapen hadden in Zuid- en Midden-Amerika laten liggen. De reden hiervoor is dat ze op zoek waren naar goud en dit voor hen het tot dan toe bekendste en kostbaarste edelmetaal was.
Later kwam men erachter dat dit witte metaal uit de rivier toch wel interessant en bijzonder was. Het werd naar Europa gebracht waar het werd gebruikt voor het vervaardigen van exclusieve sieraden. De Franse koning Louis XVI was meer dan onder de indruk van het metaal en bestempelde het als ‘het enige edelmetaal dat geschikt is voor koninklijk bloed’.
De populariteit van platina sieraden nam een vlucht die rond de Eerste Wereldoorlog vrij abrupt tot een einde kwam. Vanwege de sterkte (lees: hardheid) van het metaal werd dit toegepast voor militaire doeleinden. Platina kwam dan ook minder beschikbaar voor juweliers en edelsmeden. Precies hetzelfde gebeurde rond en tijdens de Tweede Wereldoorlog.
Tegenwoordig wordt platina voor veel verschillende toepassingen gebruikt. Hier komen we verderop in dit artikel op terug.
Waar wordt platina gewonnen?
Naast het feit dat platina het zuiverste en hardste edelmetaal is, behoort het ook tot één van de zeldzaamste edelmetalen. Het wordt op slechts enkele plaatsen in de wereld gevonden. Met afstand is Zuid-Afrika de grootste producent/leverancier van platina, goed voor meer dan 75% van de totale hoeveelheid platina die wereldwijd gedolven wordt.
Op gepaste afstand komt Rusland, dat goed is voor ongeveer 15% van de wereldproductie. Canada, de Verenigde Staten, Colombia en Zimbabwe zijn de overige landen waar dit edelmetaal wordt gewonnen, maar in beduidend minder grote hoeveelheden als in Zuid-Afrika en Rusland.
Hoe wordt platina gewonnen?
Het delven van platina is een dure en tijdrovende aangelegenheid. Zo wist je vast niet dat er voor de productie van 31,1 gram (1 ounce) platina maar liefst tien ton erts nodig is. Om vervolgens het platina uit dit erts te halen, ben je al snel zes tot acht weken verder.
In de negentiende eeuw wisten twee chemici uit Engeland zuiver platina te winnen. Hiervoor gebruikte ze ‘koningswater’, dat een mengsel is van zoutzuur en salpeterzuur. Een andere naam voor koningswater is aqua regia. De chemici losten het platina op in koningswater om het af te scheiden. Deze techniek is in de loop der tijd verder verfijnd, maar is nog steeds de basis van de manier waarop vandaag de dag dit edelmetaal wordt gewonnen.
Keurteken voor platina
Als een platina voorwerp of sieraad voldoet aan de wettelijke vereisten die hieraan gesteld worden, dan mag er een keurteken op worden geplaatst. De Waarborgwet stelt hier twee belangrijke eisen aan in de vorm van het gehalteteken en het verantwoordelijkheidsteken.
Gehalteteken
Het gehalteteken geeft aan om welk edelmetaal het gaat en wat het gehalte van het edelmetaal is. In het geval van platina is er een gehalteteken voor platina voorwerpen met een gehalte van 850-, 900- en 950 duizendsten. In tabelvorm:
Verantwoordelijkheidsteken
Dit teken wordt aangebracht door de fabrikant (of de importeur) van het platina voorwerp. Voorwaarde om dit teken te mogen plaatsen, is dat deze in het bezit is van een verantwoordelijkheidsteken. Wanneer dit niet het geval is, dan kan hij/zij WaarborgHolland vragen dit te doen.
Waar wordt platina voor gebruikt?
Toen platina voor het eerst ontdekt werd, werd het vrijwel alleen gebruikt voor het maken van sieraden. Maar naarmate men meer van dit edelmetaal te weten kwam, nam ook het aantal toepassingen van platina in hoog tempo toe. In onderstaande opsomming, die zeker niet volledig is, zie je waarvoor of waarin platina tegenwoordig gebruikt wordt:
- Katalysoren voor de auto-industrie (platina helpt het omzetten van giftige uitlaatgassen naar minder giftige uitlaatgassen)
- Als ingrediënt voor medicijnen voor de behandeling van kanker
- Pacemakers
- Tandkronen
- Zeer sterke magneten (in combinatie met kobalt)
- Als belegging
- Sieraden en juwelen
- Gehoorapparaten
- Glasvezel
- Computers en Lcd-schermen
Is platina duurder dan goud?
De hoogte van de prijzen van edelmetalen als goud en platina fluctueren. Meer dan eens is platina duurder dan goud. Dit komt doordat goud een stuk minder zeldzaam is dan platina. Dit wordt duidelijk in de hoeveelheid die er jaarlijks van beide edelmetalen wordt gewonnen. Zo wordt er jaarlijks grofweg tussen de 1500 en 2000 ton goud gewonnen. Dit staat in schril contrast met de hoeveelheid platina die jaarlijks wordt gedolven, namelijk ‘slechts’ zo’n 150 ton.
Sinds 2015 zien we echter een kentering in de verhoudingen ontstaan en is het niet langer platina dat duurder is. Goud is op het moment van schrijven (2022) behoorlijk duurder dan platina. De verklaring hiervoor wordt door deskundigen gevonden in de toepassing van beide edelmetalen. Zo wordt goud voornamelijk gebruikt voor het vervaardigen van sieraden. Daarnaast wordt goud op de markt gebracht in de vorm van munten en baren, de bekende goudstaven. Door dit laatste is goud voornamelijk een manier om te beleggen. En dit gebeurt door zowel particulieren, (centrale) banken en professionele beleggers.
Platina daarentegen wordt vooral gebruikt als industriële toepassing en de prijs is hierdoor sterk afhankelijk van hoe goed of minder goed het economisch gaat. Platina wordt veel gebruikt in katalysoren voor dieselauto’s. En dieselauto’s worden door de opkomst van elektrisch rijden een stuk minder verkocht. Ook het dieselschandaal van autofabrikant Volkswagen speelt hierbij een rol. Bovendien zijn platina sieraden minder populair dan voorheen. Met name uit China en Japan (grote afnemers) is de vraag naar platina sieraden flink teruggelopen.
De prijzen van goud en platina zijn voortdurend in ontwikkeling en afhankelijk van verschillende factoren. Wanneer het bijvoorbeeld economisch voor de wind gaat of platina sieraden weer trendy worden, kan het snel zo zijn dat platina weer duurder wordt dan goud.
Waarom platina kopen als belegging?
Juist omdat de prijs van een edelmetaal als platina zo fluctueert, kan het interessant zijn om platina als belegging te kopen. Na een dip onder beleggers is platina weer helemaal terug van weggeweest. Beleggen brengt altijd risico’s met zich mee en je loopt de kans (fors) verlies te lijden.
Wanneer je de financiële middelen hebt om te beleggen en je kunt de risico’s die bij beleggen horen dragen, dan verdient platina zeker je aandacht. In dit artikel lees je wat de verwachtingen van deskundigen zijn met betrekking tot de prijs van platina. Let op, dit is een informatief artikel waar je uiteraard geen rechten aan kunt ontlenen.
Wat kost platina?
Zoals je inmiddels weet schommelt de prijs van platina en vandaar dat het niet mogelijk is om hier een prijs te noemen. De actuele prijs van dit edelmetaal kun je eenvoudig op internet vinden. Vaak zie je dan ook een grafiek met daarin de ontwikkeling van de prijs in de laatste week/maand/jaar. Interessant, want dit bepaalt voor een deel of beleggen in dit edelmetaal de moeite waard is op dit moment.
Conclusie
Het is duidelijk dat platina een edelmetaal is waar we eigenlijk niet buiten kunnen. Het is voor verschillende toepassingen een essentiële grondstof. Dit kan voor economische spanningen zorgen, temeer omdat platina in slechts een zeer beperkt aantal landen wordt gewonnen. Aan de andere kant biedt dit spanningsveld ook mogelijkheden, waar beleggen er één van is.
