Kun je met goud overal betalen?

Goud speelt een belangrijke rol in het leven van mensen. Dit is al vele duizenden jaren het geval en dit zal in de toekomst niet veranderen. Lang heeft goud dienst gedaan als wettig betaalmiddel.

Maar hoe zit dit vandaag de dag? Kunnen we vandaag de dag ook betalen met goud, want er zijn toch niet voor niets gouden munten geslagen? Laten we bij het begin beginnen en de geschiedenis van goud als betaalmiddel eens nader onder de loep nemen.

Even terug in de tijd

Het is ruim drieduizend jaar geleden dat er al met goud betaald werd. Dit was echter nog niet in de vorm van geld (munten), zoals wij dit kennen. De eerste gouden munten doken ongeveer tweeënhalfduizend jaar geleden op en daarmee was goud als betaalmiddel geboren. We gaan hiervoor terug naar de tijd van koning Croesus van Lydia. Lydia is het gebied wat tegenwoordig Turkije is. Het was Croesus die goud introduceerde in de vorm van een munt. Een stuk praktischer en handzamer natuurlijk dan met klompjes goud rond te lopen.

Twee volkeren die een dominante rol in de geschiedenis hebben gespeeld zijn de Grieken en de Romeinen. Beide volkeren hadden een indrukwekkend rijk opgebouwd waarover zij heersten. Goud was hierbij zeer belangrijk voor hen. Het waren de Romeinse Keizers die voor het eerst een afbeelding op gouden munten introduceerden. IJdelheid was hen niet vreemd, dus het zal je vast niet verbazen dat het voornamelijk hun eigen afbeeldingen waren die op de gouden munten uit die tijd te vinden waren.

Goud wordt steeds belangrijker

Meer en meer landen gingen goud als betaalmiddel gebruiken. Er was dan ook flink wat goud nodig om er gouden munten van te slaan. De (wereld)economie groeide enorm met logisch gevolg dat de vraag naar goud sterk toenam. Het gevolg hiervan was uiteraard dat de prijs van goud explosief steeg, een typisch geval van vraag en aanbod. Dit alles was voor veel landen aanleiding om het roer om te gooien wat betreft hun monetaire systeem en de zogenaamde ‘gouden standaard’ was geboren.

Wat is de gouden standaard?

De gouden standaard is volgens Wikipedia een muntstelsel waarin de economische rekeneenheid een vast gewicht aan goud is. Voordeel van de gouden standaard is dat hierdoor de wisselkoersen tussen de vele verschillende valuta van landen werd vastgelegd. Er zijn vier verschillende vormen van gouden standaard, namelijk:

1. De vorm waarbij goud de munteenheid is waarmee daadwerkelijk betaald wordt.
2. De vorm waarbij papiergeld altijd inwisselbaar is voor goud. Bij deze vorm is het dan uiteraard zo dat de totale waarde van het uitgegeven papiergeld net zo hoog is als de totale goudvoorraad bij de centrale bank van een land. Deze vorm wordt ook wel goudenmuntenstandaard genoemd.
3. De vorm waarbij papiergeld slechts beperkt kan worden ingewisseld voor goud. Dit is het geval als er meer papiergeld is uitgegeven dan dat er goudvoorraad aanwezig is bij de centrale bank, ook wel goudkernstandaard genoemd.
4. De vorm waarbij de overheid een vaste wisselkoers garandeert van de eigen valuta tegenover die van een ander land. In deze vorm van gouden standaard is valuta direct gekoppeld aan goud. Deze vorm wordt ook wel goudwisselstandaard genoemd.

Had Nederland een gouden standaard?

In Nederland hebben we alleen te maken gehad met gouden standaardvormen 2, 3 en 4. Tot 1914 hanteerden we in ons land de goudenmuntenstandaard. Gedurende de periode 1918 tot 1936 kenden we de goudkernstandaard en na de Tweede Wereldoorlog tot 1971 gebruikten we de goudwisselstandaard. Zoals je dan ook ziet hebben ook wij, overigens als één van de laatste landen ter wereld, de gouden standaard los gelaten.

Is de rol van goud dan uitgespeeld?

Er is tegenwoordig geen land ter wereld meer dat de waarde van zijn valuta nog aan goud gekoppeld heeft. Centrale banken van landen houden zeker nog wel goudreserves aan. Dit komt omdat goud de basis van vertrouwen van het financiële stelsel is.

Wat betalen met goud betreft vallen gouden munten niet onder de definitie van wettig betaalmiddel. De enige wettige betaalmiddelen in het eurogebied zijn de Eurobankbiljetten en -munten (bron: De Nederlandsche Bank).

Betalen met gouden munten zou vaak ook nog eens zeer onvoordelig zijn, omdat de waarde van het goud hoger is dan de waarde die de munt in het betalingsverkeer zou vertegenwoordigen (nominale waarde). Dit wil zeker niet zeggen dat het niet interessant is om bijvoorbeeld te beleggen in gouden munten. Goud is tenslotte al vele eeuwen zeer geliefd, behoudt zijn waarde en verzamelaars van gouden munten zijn vaak bereid om flinke bedragen voor een unieke gouden munt neer te tellen.

Met goud betalen in winkels is geen optie. Wat je uiteraard wel kunt doen, is je goud verkopen als je geld nodig hebt om mee te kunnen betalen in winkels en bedrijven. Op die manier is goud met een kleine omweg toch dat betaalmiddel voor je.